Φωνολογικές δυσκολίες

Όλες οι λέξεις εμπεριέχουν μια εσωτερική δομή παραγωγής φθόγγων ή ήχων και μπορούν να αναλυθούν σε διάφορα επίπεδα όπως σε επίπεδο τονισμού, συλλαβικής δομής αλλά και φωνολογικής απόχρωσης. Τα φωνήματα δεν είναι παρά μεμονωμένες ηχητικές μονάδες που συνδυαζόμενες μεταξύ τους συνθέτουν συλλαβές και παράγουν λέξεις που μπορούν να διακρίνονται η μία από την άλλη. Τα φωνολογικά ελλείμματα σύμφωνα με τον Ingram (1989), περιλαμβάνουν υποκαταστάσεις, παραλείψεις ή και περιττές προσθήκες φωνημάτων ή συλλαβών σε μία λέξη.

Πολλά παιδιά εμφανίζουν φωνολογικές διαταραχές της άρθρωσης, με αποτέλεσμα να μην αρθρώνουν σωστά, χωρίς να υπάρχει κανένας προφανής οργανικός λόγος. Παρόλο που πολλά από αυτά μπορούν να παράγουν όλους τους ήχους, δείχνουν να απλουστεύουν το βασικό ήχο αντικαθιστώντας τον σύμφωνα με ένα δικό τους σύστημα. Χρησιμοποιούν τα φωνήματα διαφορετικά. Ειδικότερα, μια λεπτομερής ανάλυση των φωνητικών τους λαθών φανερώνει ένα θεμελιώδες σύστημα ή σύνολο κανόνων βάση των οποίων οργανώνουν το ρεπερτόριο των φωνημάτων τους.

Τα παιδιά που εμφανίζουν φωνολογικές διαταραχές δεν έχουν ταξινομημένους τύπους παραγωγής των ήχων. Αντιθέτως, εμφανίζουν κατανοητoύς τύπους οι οποίοι οδηγούν την παραγωγή των ήχων. Αρκετά συχνά αυτές οι στρατηγικές είναι το αποτέλεσμα της εξέλιξης των απλοποιήσεων που χρησιμοποιούνται από τα πολύ μικρά παιδιά που ξεκινούν να μιλούν.

Αιτιολογία
Σήμερα οι αιτίες που μπορούν να αναγνωριστούν πιο εύκολα κινούνται στη περιοχή της δομής και της λειτουργίας του λεκτικού και του ακουστικού μηχανισμού.

Θα μπορούσαμε λοιπόν να χωρίσουμε τους αιτιολογικούς παράγοντες σε τρεις πιθανές κατηγορίες:

1) Σε αυτούς που έχουν σχέση με τη δομή και την λειτουργία του λεκτικού και ακουστικού μηχανισμού
2) Τους γλωσσολογικούς και γνωστικούς παράγοντες
3) Τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες

Πηγή:
Μαριδάκη-Κασσωτάκη Αικατερίνη (2005). Δυσκολίες Μάθησης: Ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα
Στασινός Π. Δημήτρης (2009). Ψυχολογία του Λόγου και της Γλώσσας: Ανάπτυξη και Παθολογία, Δυσλεξία και Λογοθεραπεία. Αθήνα: Gutenberg