Διαταραχές φωνής

Οι ανατομικές ανωμαλίες, ασθένειες ή τραύματα στα φωνητικά όργανα, στον εγκέφαλο και στον προμήκη μυελό, οι διαταραχές των αδένων έσω εκκρίσεως και οι ασθένειες όλου του οργανισμού φέρνουν φωνητικές διαταραχές. Μια γενική αιτιολογική τοποθέτηση των διαταραχών αυτών α) σε οργανικές, β) σε ψυχογενείς και γ) σε άσχημες φωνητικές συνήθειες μας βοηθάει στον καθορισμό των περιοχών της λογοθεραπευτικής αποκατάστασης. Ο κύριος χώρος της λογοθεραπείας είναι οι ψυχογενείς φωνητικές διαταραχές και οι άσχημες φωνητικές συνήθειες από το σπίτι και από τα σχολείο.

Δυσφωνία

Η φώνηση είναι η βασική προϋπόθεση για την άρθρωση και γενικά για κάθε γλωσσική ενέργεια. Κάθε απόκλιση από την φυσιολογική φώνηση της γλωσσικής ικανότητας θεωρείται δυσφωνία. Οι δυσφωνίες ανάλογα με το είδος επηρεάζουν αρνητικά την γλωσσική επικοινωνία. Τα αίτια των δυσφωνιών είναι α) οργανικά και β) λειτουργικά.

Ο Ζάιφερτ (1975) διακρίνει τις εξής δυσφωνίες:

α) Δυσφωνίες κατά την διάρκεια της γλωσσικής ανάπτυξης: Στην νηπιακή ηλικία έχουμε την εκδήλωση βραχνάδας ή μία ασύμμετρη φώνηση, διακοπτόμενη που πολλές φορές μπορεί να εξελιχθεί σε αφωνία. Τα χαρακτηριστικά της δυσφωνίας του παιδιού στην σχολική του ζωή είναι μία έντονη, διαπεραστική, ασυνήθιστη τραχιά και βραχνή φωνή. Η εισπνοή γίνεται με θόρυβο, οι εμπλεκόμενοι μύες καταπονούνται κατά την διάρκεια του τραγουδιού ή της ομιλίας. Επίσης, παρατηρούνται αλλαγές στις φωνητικές χορδές, περιορίζεται το εύρος της φωνής, ενώ διαφοροποιείται ο τόνος.

β) Δυσφωνίες ψυχογενούς αιτιολογίας: Πολλές φορές τραυματικές ψυχολογικές καταστάσεις και αρνητικά βιώματα επιδρούν άμεσα στην φωνητική λειτουργία, παρόλο που δεν υφίσταται καμία οργανική βλάβη στα φωνητικά όργανα.

γ) Δυσφωνίες οργανικής αιτιολογίας: Οι “oργανικής αιτιολογίας” δυσφωνίες επιφέρουν τη μερική ή και ολική ανικανότητα για ομιλία και είναι το αποτέλεσμα των παθολογικών μεταλλαγών των φωνητικών οργάνων γενετικής ή επίκτητης προέλευσης. Δηλαδή, αίτια μπορεί να είναι ατροφίες των φωνητικών χορδών, φλεγμονές του λάρυγγα, παράλυση νεύρων, ασύμμετρη κατασκευή του λάρυγγα, υπερτροφία του θυρεοειδούς κτλ.

Αφωνία

Είναι ο ανώτατος βαθμός της φωνητικής διαταραχής. Αφωνία μπορεί να σημαίνει μία τέλεια έλλειψη της φωνής ή μία ψιθυριστή μόλις ακουστή άηχη γλώσσα. Η εμφάνισή της όπως και το πέρασμά της, μπορούν να γίνουν απότομα ή βαθμιαία, σιγανά, επίμονα και μακρόχρονα. Έτσι μπορούμε να έχουμε:

α) Ξαφνική αφωνία σε οργανική βάση: Μπορεί να παρουσιαστεί ύστερα από απότομη παράλυση των φωνοπλαστικών οργάνων, ύστερα από τραύματα στον εγκέφαλο και στον προμήκη μυελό ή ύστερα από τοπικά τραύματα και ασθένειες στα ίδια τα όργανα (λάρυγγα κ.τ.λ.), όπως επίσης και έπειτα από εγχειρήσεις. Κανονικά, αφού κλείσουν αυτά τα τραύματα και αποκατασταθεί η λειτουργία του λάρυγγα πρέπει να επανέλθει και η φωνή, εκτός εάν πρόκειται για παιδιά με υστερική βάση. Στην τελευταία περίπτωση συνεχίζεται η αφωνία σαν σύμπτωμα οργανικής νεύρωσης. Τέλος, η νοητική καθυστέρηση αλλά και άλλα ασήμαντα οργανικά αίτια μπορούν να προκαλέσουν αφωνία.

β) Ξαφνική αφωνία σε ψυχική διαταρακτική βάση: Στην σχολική ηλικία έχουμε την περίπτωση αφωνίας σαν ένα από τα φαινόμενα της «σχολικής νεύρωσης», από τον φόβο π.χ. αυστηρών εξετάσεων, ύστερα από τιμωρία, απόρριψη κτλ. Επίσης αφωνία μπορεί να παρουσιασθεί ξαφνικά από υποβολή ή τρόμαγμα.

γ) Εθελημένη αφωνία: Είναι μία ψυχογενή διαταραχή της φωνής που παρουσιάζεται ειδικά στην παιδική ηλικία. Το παιδί αποφεύγει να χρησιμοποιεί την υπάρχουσα ηχηρή γλώσσα, μιλάει άηχα ψιθυριστά.

Παιδική βραχνάδα

Η βραχνάδα είναι μία μορφή δυσφωνίας. Η συνηθισμένη της εκδήλωση είναι λόγω μιας μικρής ή μεγάλης χαλαρότητας των φωνητικών χορδών που προκαλεί ένα είδος μόνιμης βραχνάδας. Σπανιότερα, μπορεί να συναντήσει κανείς βραχνάδα σε παιδιά από κάλους στις φωνητικές χορδές. Οι κάλοι αυτοί είναι μικροί όγκοι που τους βρίσκει κανείς σε παιδιά που φωνάζουν πολύ ή τραγουδούν ξεφωνίζοντας.

Πηγή:
Δράκος Δ. Γεώργιος (1998). Ειδική παιδαγωγική των προβλημάτων λόγου και ομιλίας. Αθήνα: Περιβολάκι και Ατραπός
Καλαντζής Γ. Κώστας (2011). Διαταραχές του λόγου στην παιδική ηλικία: Φωνή-Ομιλία-Ανάγνωση-Γραφή. Αθήνα: Παπαζήση