Αρθρωτικές διαταραχές ομιλίας
Οι διαταραχές στην άρθρωση μπορεί να οφείλονται συχνά σε οργανικές παθήσεις των οργάνων που βοηθούν στην παραγωγή της φώνησης και έχουν την αιτία τους σε επίκτητες ή γενετικές βλάβες αλλά και σε ένα λανθασμένο μοντέλο παραγωγής φθόγγων.
Ψευδισμός
Ψευδισμός είναι η τέλεια έλλειψη ενός φθόγγου ή η αντικατάστασή του με έναν άλλον φθόγγο (σημαία-θημαία) κτλ και τέλος ένας κακοσχηματισμός του ίδιου του φθόγγου.
Σιγματισμός
Σιγματισμός είναι η ελαττωματική προφορά του “σ” και “ζ”, καθώς και των συμπλεγμάτων τους “τσ”, “ξ”, “ψ”, “τζ”. Η διαφορά ανάμεσα στο “σ” και στο “ζ” είναι στην ηχηρότητα. Το πρώτο είναι άηχο διαρκές και το δεύτερο ηχηρό διαρκές. Όσο για τα συμπλέγματα πρόκειται για μία γρήγορη προφορά δύο συμφώνων. Βασική σημασία έχει το “σ”. Εάν αυτό ψευδίζεται, τότε και τα συμπλέγματα αυτά ψευδίζονται, γι’ αυτό και η θεραπεία εστιάζει κυρίως στην διόρθωση του “σ”. Η αντικατάσταση του “σ” με ένα άλλο σύμφωνο γίνεται συνηθέστερα με το “θ”.
Ρωτακισμός
Ρωτακισμός είναι η διαταραγμένη προφορά ή η παράλειψη του “ρ”. Το “ρ” εξαιτίας του ιδιόρρυθμου αρθρωτικού του μηχανισμού είναι ο πιο δύσκολος φθόγγος της ανθρώπινης γλώσσας. Συνεπώς, είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο να παρατηρούνται ελαττωματικές μορφές του “ρ” λόγω λανθασμένης τοποθέτησης. Μπορεί να έχουμε “ρ” που σχηματίζεται στον λάρυγγα και ακούγεται σαν τριγμός, το “ρ” που σχηματίζεται στην φαρυγγική περιοχή αλλά και την αντικατάστασή του με έναν άλλον φθόγγο που τόσο συχνά παρουσιάζεται στα παιδιά. Η αντικατάσταση γίνεται κυρίως με τους φθόγγους “λ” και “γ” (νελό-νερό, κύγιος-κύριος κτλ).
Ρινολαλία
Η ρινολαλία είναι μία διαταραχή του ήχου των φθόγγων και διακρίνεται σε ανοικτή, κλειστή και μεικτή. Στην ανοιχτή ρινολαλία ενώ προφέρονται οι στοματικοί φθόγγοι, ο μαλακός ουρανίσκος και η σταφυλή δεν είναι σε θέση να κλείσουν το ρινικό δρόμο της εκπνοής. Τότε κατά πρώτο λόγο τα φωνήεντα και ύστερα και τα σύμφωνα παίρνουν έναν κακόηχο ρινικό χρωματισμό. Στην κλειστή ρινολαλία όταν από οποιαδήποτε αιτία ο ρινικός δρόμος είναι κλειστός, τότε οι ρινικοί φθόγγοι “μ”, “ν” καθώς και τα ρινικά συνταιριάσματα “γκ”, “ντ”, “μπ” κτλ προφέρονται υπόκωφα, η όλη γλώσσα μοιάζει με «νεκρή» και άηχη. Στην κλειστή ρινολαλία το “μ” προφέρεται σαν “μπ” και το “ν” σαν “ντ”. Τέλος, στην μεικτή ρινολαλία υπάρχουν περιπτώσεις που και οι δυο μορφές που αναφέρθηκαν εμφανίζονται σύγχρονα.
Πηγή:
Δράκος Δ. Γεώργιος (1998). Ειδική παιδαγωγική των προβλημάτων λόγου και ομιλίας. Αθήνα: Περιβολάκι και Ατραπός
Καλαντζής Γ. Κώστας (2011). Διαταραχές του λόγου στην παιδική ηλικία: Φωνή-Ομιλία-Ανάγνωση-Γραφή. Αθήνα: Παπαζήση